De ‘wijk van de dansende koppels’ door KCAP - stedelijke transformatie van een industrieterrein in Wangen-Brüttisellen

Zürich, 4 mei 2023 - Met de ‘wijk van de dansende koppels’ winnen KCAP (stedenbouw en architectuur), Studio Vulkan (landschap) en Raumanzug (duurzaamheid) de wedstrijd voor een nieuwe woonwijk met 279 appartementen in de buurt van Zürich. Wangen-Brüttisellen is een snelgroeiende gemeente die van plan is te verdichten. Een van de percelen bestemd voor herontwikkeling is het Erni-Areal, een voormalig industrieterrein in de buurt van het station. Het doel was een verdichte en leefbare wijk te creëren in een contrasterende, bijna kakofonische context.

Namens Erni Liegenschaften nodigde Mobimo Management vijf teams uit om het voormalige Erni-terrein in Wangen-Brüttisellen te herontwikkelen. Het plan is om dit gedeeltelijk bebouwde terrein te transformeren in een wijk met hoge dichtheid voor woningen, kantoren, winkels en horeca. Kleinschalige woningen, compacte torenflats en verschillende industrieën – zoals een hoogbouwmagazijn voor Coca-Cola – omringen het perceel. Momenteel breiden zij hun activiteiten uit, waardoor de schaalverschillen nog groter worden. Bovendien is geluidsoverlast van grote invloed op de locatie, aangezien het Erni-Areal vlakbij een afrit van de snelweg ligt langs een drukke verkeersader en direct onder de aanvliegroute van de luchthaven van Zürich. Voor deze uitdagende locatie was een nauwkeurige ontwerpoplossing nodig.

KCAP stelde een concept voor dat reageert op de veelzijdige context met een zeer duidelijke eigen houding. Het gaat zelfverzekerd de confrontatie aan met nabijgelegen grootschalige projecten zoals de Brüttiseller Tor, het hoogbouwmagazijn van Coca Cola of het Ringstrassenquartier. In plaats van grote gebaren en hoogtepunten biedt de wijk een contrast met compacte laagbouw. De hoge dichtheid maakt een eigen wereld binnenin mogelijk en creëert zo verschillende gezellige, kleinschalige niches. De in elkaar grijpende openbare ruimten zorgt voor een leefbare, beschutte omgeving.

Door de gebouwen verspringend te plaatsen, fungeren ze als een geluidswal die recht doet aan de complexe geluidssituatie en blijft het open karakter behouden. Woningen zijn vooral te vinden in de meer besloten blokken, terwijl de drukke doorgaande weg en snelwegafrit worden begrensd door blokken met flexibele kantoorruimtes en penthouse-appartementen. Tegelijkertijd blijft Erni-Areal ingebed in de context door een verscheidenheid aan fysieke en visuele verbindingen. Veel kleine openingen en ingangen langs de harde rand zorgen voor een hoge mate van doorlaatbaarheid.

De nieuwe wijk wordt gekenmerkt door vier verschillende typologieën: het atriumhuis, het lineaire huis, het punthuis en het tweelinghuis. Elke typologie wordt twee keer toegepast, waardoor koppels ontstaan die met elkaar lijken te 'dansen' door hun opstelling en oriëntatie binnen het plan. Het beperkte aantal gebouw- en woningtypologieën zorgt voor samenhang en optimalisatie, zo ontstaat er een zorgvuldige balans tussen herhaling en variëteit. "We hebben ons laten inspireren door de Wals, een dans voor twee met een gesloten houding, snelle draaien en een vast stappenpatroon," legt Ute Schneider, partner bij KCAP, uit.

Alle vier de typologieën worden verenigd door een schuin dak over de drie bovenste verdiepingen, waardoor een dakrand ontstaat boven de vierde of vijfde verdieping. Dit brengt een menselijke schaal in het geheel en zorgt voor veel natuurlijk licht in de openbare ruimtes en appartementen. Samen met de verschillende materialisaties op de begane grond, zijn de gevels visueel gestructureerd in drie lagen: begane grond, rechte gevel en schuin dak.

Door de vier 'danskoppels' zorgvuldig te positioneren, heeft KCAP een duidelijk herkenbare serie van openbare ruimtes in het interieur van de wijk gecreëerd: binnenplaatsen zijn weelderig beplant met bomen, gebieden voor de gebouwen fungeren als bufferzone tussen het publieke en private domein, en autovrije straten. Deze ruimtes met hun natuurlijk beplante en schaduwrijke ontwerp dienen ook als retentiegebied voor overtollig regenwater, ter afkoeling en hebben hun eigen microklimaat.

Duurzaamheid is een integraal onderdeel van alle KCAP projecten, en dit project is een duidelijk voorbeeld van onze aanpak. De bouwblokken – kelders, begane grond en bouwkernen – zijn ontworpen om deels in gerecycled beton en deels in geprefabriceerd hout te worden gebouwd. Deze hybride aanpak heeft financiële voordelen en is meer milieuvriendelijk, daarnaast wordt zo het complexe bouwproces op deze uitdagende locatie gestroomlijnd. Betonplaten van de bestaande industriële gebouwen zullen ook worden hergebruikt. Naast de toegepaste maatregelen voor geluidsvermindering, het tegengaan van hittestress, het vasthouden van water en verbetering van het microklimaat, beschikt het Erni-Areal over zonnepanelen, groene daken, warmtepompen en een maximum aan natuurlijke ventilatie. Het project is zowel compact als ecologisch en voldoet voor bijna 100% aan de SNBS (Standard Nachhaltiges Bauen Schweiz) eisen.

Het bestaande hoofdkantoor van ERNI blijft bestaan en wordt uitgebreid met een kas met het idee dat hier een gemeenschapscentrum komt dat gericht is op stedelijke voedselproductie. ‘s Nachts zal dit glazen paviljoen dienen als baken voor de nieuwe wijk. Ute Schneider: "We wilden een deel van de industriële sfeer in het gebied behouden en zowel variatie als samenhang toevoegen, om zo een echt buurtgevoel te creëren."

Locatie: Zürich
​Opdrachtgever: Mobimo AG
​Jaar: 2022 - heden
​Status: actief
​Programma: 36.000 m2 (BVO), transformatie van een industriegebied in een wijk voor gemengd gebruik met 279 appartementen, kantoren en commercieel programma.
​Rol: Stedenbouwkundige en architect
​Samenwerkingspartijen: Studio Vulkan (landschapsarchitect), Raumanzug (adviseur duurzaamheid)

Visuals en tekeningen: © Filippo Bolognese, © KCAP

Noot voor de redactie / niet voor publicatie

KCAP is een toonaangevend internationaal ontwerpbureau gespecialiseerd in architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur. KCAP werd in 1989 opgericht door Kees Christiaanse en wordt tegenwoordig geleid door zeven partners: Xavier Blaringhem, Jeroen Dirckx, Ruurd Gietema, Anouk Kuitenbrouwer, Irma van Oort, Ute Schneider en Edward Schuurmans. KCAP heeft kantoren in Rotterdam (NL), Zürich (CH) en Shanghai (CN) en werkt met een staf van meer dan 125 getalenteerde internationale professionals aan een breed scala aan projecten in Europa en Azië.

Li-Anne Krol
​Public Relations Manager
​pr@kcap.eu
​www.kcap.eu
​Tel. +31 10 78 90 300

Erni Areal - KCAP

<p id="isPasted">Mobimo, one of the leading real estate companies in Switzerland, invited five teams to redevelop the former Erni-Areal in Wangen-Brüttise...

www.kcap.eu

Bekijk onze Press Room voor meer projecten en press kits: www.kcap.eu/pressroom